Fundusze pasywne, znane również jako fundusze indeksowe, mają na celu naśladowanie wyników określonego indeksu rynkowego. Replikacja indeksu jest kluczowym elementem pasywnej strategii inwestycyjnej, która ma na celu dostarczenie inwestorom zwrotów równych wynikom wybranego indeksu przy minimalnych kosztach zarządzania. Indeks sam w sobie nie jest produktem i nie można go nabyć, w jaki więc sposób fundusz może naśladować indeks? Mówiąc bardziej precyzyjnie, jakie są metody replikacji indeksu przez fundusz/ETF?
Typy replikacji indeksu
Pełna replikacja (fizyczna)
Pełna replikacja polega na zakupie wszystkich papierów wartościowych wchodzących w skład danego indeksu, w proporcjach odpowiadających jego strukturze. Dzięki temu fundusz może wiernie odzwierciedlać wyniki indeksu, minimalizując błąd śledzenia*. Jest to metoda kosztowna i wymagająca skomplikowanego zarządzania.
*Błąd śledzenia (ang. tracking difference) to różnica między wynikiem funduszu, a wynikiem indeksu, który ten fundusz naśladuje. Jego wartość dodatnia oznacza, że fundusz osiągnął wynik gorszy od wyniku indeksu. Najczęściej wynika on z kosztów zarządzania funduszem.
Próbkowanie – sampling (fizyczna)
Replikacja próbkowana, zwana również replikacją częściową, polega na zakupie tylko części papierów wartościowych z indeksu. Wybrane papiery mają na celu odzwierciedlenie ogólnej struktury i wyników indeksu. Ta metoda jest mniej kosztowna, ale może prowadzić do większych błędów śledzenia w porównaniu z pełną replikacją. Zazwyczaj ETF wybiera w tym wypadku największe spółki z indeksu lub te, których korelacja z całym indeksem jest największa (tj. najlepiej oddają kierunek zmian wartości całego indeksu).
Obie metody można łatwo porównać graficznie. Poniżej widać indeks składający się z 10 spółek, gdzie wielkość prostokątów symbolizuje wagę danej spółki w indeksie. Pełna replikacja stara się wiernie odwzorować indeks, natomiast replikacja częściowe wykorzystuje tylko wybrane spółki z indeksu.
Replikacja syntetyczna
Replikacja syntetyczna wykorzystuje instrumenty pochodne, takie jak kontrakty swap (jest to typ kontraktu, w którym strony wymieniają się pewnymi płatnościami w oparciu o jakiś parametr rynkowy; tym parametrem może być np. stopa procentowa lub wartość indeksu), aby naśladować wyniki indeksu. Ta metoda jest bardziej elastyczna i może być tańsza niż pełna replikacja, ale niesie ze sobą ryzyko kontrahenta i wymaga ścisłej kontroli regulacyjnej. Ryzyko kontrahenta polega tutaj na tym, że jeśli kontrahent zbankrutuje, to nie wywiąże się ze zobowiązania wynikającego z kontraktu swap. Takie sytuacje zdarzają się jednak bardzo rzadko.
Zastosowanie metod replikacji
Zastosowanie powyższych strategii i narzędzi pozwala funduszom inwestycyjnym na skuteczną replikację indeksów, minimalizując błędy śledzenia oraz optymalizując koszty. Wybór odpowiedniej metody zależy od wielu czynników, w tym od kosztów, ryzyka oraz celów inwestycyjnych funduszu.
Każda z metod replikacji ma swoje unikatowe wady i zalety. Pełna replikacja daje dobre odzwierciedlenie indeksu, choć jest zazwyczaj najbardziej kosztowna, co może przełożyć się na wyższe koszty prowadzenia funduszu.
Metoda próbkowania stara się obniżyć koszty, ale może powodować wyższy błąd śledzenia indeksu, a jednocześnie wymaga optymalizacji pod kątem doboru odpowiednich spółek. Obie powyższe metody wymagają także reblancingu, czyli dostosowania składu portfela funduszy do składu indeksu. Im częściej to robią, tym proces ten jest bardziej kosztowny, a zwłoka w zmianach składu funduszu może powiększać błąd śledzenia. Problem reblancingu rozwiązuje metoda syntetyczna, która tego nie wymaga, jednak wiąże się ona z ryzykiem kontrahenta.
Dla przeciętnego inwestora metoda replikacji raczej nie ma większego znaczenia (zakładam tutaj marginalne ryzyko kontrahenta przy replikacji syntetycznej). Jeśli tracking difference dla funduszu jest niewielki, to czy korzysta on z replikacji pełnej czy częściowej jest dla inwestora nieistotne.
Wielu początkujących inwestorów preferuje replikację fizyczną, gdyż łatwiej ją zrozumieć. Jednakże przy pewnych inwestycjach nie jest to najbardziej optymalny rodzaj replikacji, poza tym niektórych bardziej egzotycznych indeksów praktycznie nie sposób zreplikować bez instrumentów pochodnych, czyli za pomocą replikacji syntetycznej.
Porównanie poszczególnych metod replikacji i indeksu
| Replikacja pełna (fizyczna) | Próbkowanie (fizyczna) | Replikacja syntetyczna | |
|---|---|---|---|
| Wykorzystywane instrumenty | Akcje | Akcje | Kontrakty swap (instrumenty pochodne) |
| Odwzorowanie indeksu | ETF odwzorowuje indeks 1:1 z wykorzystaniem wszystkich akcji | ETF posiada wybrane spółki z indeksu | ETF w 100% wykorzystuje instrument pochodny |
| Najczęstsze wykorzystanie | Indeksy płynnych akcji zawierające małą liczbę spółek | Indeksy, które zawierają mało płynne spółki lub bardzo dużą ilość spółek | Indeksy odwrócone, lewarowane, zarówno dla akcji płynnych jak i mało płynnych; czasem w celu optymalizacji podatkowej. |
| Typowa ilość spółek w indeksie | Mała | Duża lub bardzo duża | Bez znaczenia |
| Główne zalety | Łatwość jej zrozumienia oraz najczęściej mały błąd śledzenia | Niższe koszty operacyjne niż przy replikacji pełnej. | Wysoka zgodność z wynikami indeksu i zazwyczaj niskie koszty |
| Główne wady | Wyższe koszty transakcyjne oraz koszty wynikające z rebalancingu | Koszty rebalancingu, potencjalnie wyższe odchylenia od wyników indeksu niż przy replikacji pełnej lub syntetycznej | Ryzyko kontrahenta i większe wymogi regulacyjne |
We wpisie skupiłem się na indeksach akcyjnych. Oczywiście ETFy mogą replikować również indeksy obligacji, a produkty typu ETN/ETC także indeksy surowców, walut i innych aktywów.
Mam nadzieję, że wpis pomógł Ci zrozumieć różnice w metodach replikacji funduszy. W razie pytań zapraszam do zostawienia ich w komentarzu.
Świetny artykuł w języku polskim rozbudowujący temat metod replikacji znajdziesz na stronie Beta Securities.
Wpis pochodzi z serii Często Zadawanych Pytań na które udzielam odpowiedzi w 2 minuty lub mniej.
