Na książkę „Koniec Pieniądza Papierowego” natrafiłem zupełnie przypadkiem. Wspomniał o niej kiedyś Jan Kubań w wywiadzie na kanale „Nam zależy” jako o ciekawej pozycji na temat współczesnego systemu polityczno-ekonomicznego. Trafiła wtedy na moją listę „do przeczytania kiedyś”. Książka jest niepozorna i liczy niewiele ponad 250 stron, więc świetnie nadawała się na majówkowy wyjazd.

Koniec pieniądza papierowego okładka
Okładka polskiego wydania książki.

Lektura jest kompilacją tekstów i myśli niemieckiego ekonomisty i przedsiębiorcy Rolanda Baadera. Jestem przekonany, że nie słyszeliście o tym autorze (ja zresztą wcześniej też o nim nie słyszałem), a i w samych Niemczech nie jest on szeroko znany. Książka rozpoczyna się od krótkiej biografii i przedstawienia dorobku Baadera. Autor był uczniem Friedricha Augusta Hayeka, który miał na niego ogromny wpływ. Roland przez 20 lat był przedsiębiorcą, a następnie poświęcił się karierze naukowej, kiedy to napisał kilka książek i dziesiątki artykułów.

„Koniec Pieniądza Papierowego” to zebranie w kilkunastu rozdziałach myśli oraz wniosków, do których doszedł Baader w ciągu swojego życia. Pozycja składa się z relatywnie krótkich rozdziałów, w które wplecione są zwięzłe paragrafy z innych książek i artykułów autora oraz dziesiątki jednozdaniowych cytatów.

Znajdziemy tu wiele tematów związanych z kapitalizmem i zasadami działania gospodarki wolnorynkowej. Każdy z rozdziałów prezentuje poglądy autora na pewien temat np. opiekuńczej roli państwa, państwowej edukacji, zadłużania się państw, mediów, ale także sporo na temat wolności gospodarczej, a nawet moralności.

Wszystkie strony muszą oferować prezenty w celu zdobycia głosów, bez względu na to, jak różne mogą być ich programy. Opozycja, aby przejąć władzę, musi zaoferować więcej korzyści niż partia rządząca, zaś obecny rząd lub partia muszą obiecać więcej, aby pozostać przy władzy. Nie ma prawie żadnych ograniczeń dotyczących wydatków.

Roland Baader

Dlaczego warto przeczytać?

Pewnie teraz zastanawiasz się czytelniku, czemu w ogóle o tej książce wspominam? Przede wszystkim dlatego, że (zwłaszcza na początku książki) Roland prezentuje swoje poglądy na temat polityki socjalnej w Niemczech w latach 90 i początku lat dwutysięcznych. Czytając to mam wrażenie, że czytam o obecnej sytuacji w Polsce. Wiele przemyśleń jest niesamowicie trafnych i ponadczasowych. Ostrzegam, że autor nie przebiera w słowach. Pisze ostro i stanowczo (dla mnie momentami aż za ostro). Stara się wręcz narzucić swój punkt widzenia na pewne sprawy. Czy słusznie czy nie, to już kwestia czytelnika.

Koniec Pieniądza Papierowego

Książka dotyka bardzo wielu tematów, przez co bardziej skupia się na prezentowaniu poglądów Baadera, bez wdawania się w argumenty popierające jego tezy. Myślę, że trochę szkoda, gdyż niektóre tezy stawiane bez argumentów zdają się bardziej subiektywnymi komentarzami, niż materiałem naukowym. Autor jest duchowym spadkobiercą austriackiej szkoły ekonomii, której poglądy prezentuje w sposób jasny i klarowny.  

Styl wypowiedzi autora jest wyrazisty, co może zrazić wielu czytelników. Jednak jeśli chcemy zrozumieć czemu państwa się zadłużają, czemu wybuchają kryzysy, dlaczego mamy inflację, to warto sięgnąć po tę pozycję. Sądzę, że dobrze pomaga zrozumieć przyczyny tych problemów. Sam mam poglądy mocno wolnorynkowe, ale czytając książkę momentami czułem konflikt wewnętrzny. Niemniej uważam, że jest to książka unikatowa i mimo silnego nacisku ideologicznego, warta przeczytania.

Jeżeli chcemy zachować gospodarkę rynkową, to większość obywateli musi mieć prawdziwą, niezakłóconą podstawową wiedzę o tym systemie. I ta podstawowa wiedza nie jest ani nauczana w szkołach, ani przekazywana za pośrednictwem środków masowego przekazu.

Roland Baader

Do recenzji dodałem kilka cytatów z książki, abyś sam mógł ocenić, czy jest to coś dla Ciebie.

Koniec Pieniądza Papierowego cytat