Kolejny dzień przygody rozpoczął się kiepsko. Jesteś zmęczony i niewyspany, a na dodatek zaczęło padać. Nie zapowiada się dobry dzień. Wiesz, że szlak prowadzi przez mało zbadaną knieję. Kojarzysz pewne legendy o tym miejscu, ale bez żadnych konkretów. Mimo niewyspania ruszasz w drogę.
Około południa zauważasz, że pogoda zaczyna się poprawiać i dostrzegasz słońce przebijające się przez kołnierz chmur. Zmienia się coś jeszcze. Posępna knieja, którą szedłeś do tej pory, teraz zaczyna wyglądać zupełnie inaczej. Las zdaje się być bardziej otwarty i zaczyna przypominać całkiem przyjemny park. Napotykasz coraz więcej przyjaznych zwierząt, wartkie strumyczki z krystaliczną wodą oraz małe polanki. Po pewnym czasie w oddali widzisz sporą polanę, która ewidentnie różni się od wszystkich innych, gdyż cała jest usłana najróżniejszymi kwiatami.
Zaciekawiony podchodzisz bliżej. Dostrzegasz, że na środku polany znajduje się co najmniej kilkanaście obelisków. Obeliski ułożone są w pewne kształty, ale nie jesteś w stanie zrozumieć tego układu. Chcesz zobaczyć więcej. Stojąc już kilka kroków od głazów, widzisz, że pokryte są tajemniczymi znakami, w których rozpoznajesz runy. Co więcej, dostrzegasz, że z niektórych kamieni zwisają amulety oraz łapacze snów. Miejsce to sprawia, że czujesz się zrelaksowany i wypoczęty. Podświadomie wiesz, że jest to dobre miejsce, aby zatrzymać się na chwilę i zregenerować siły. Dopiero po krótkiej chwili uzmysławiasz sobie, że słyszałeś o tym miejscu. Inni poszukiwacze przygód wspominali o nim, choć wtedy brzmiało to jak coś z baśni dla dzieci. Teraz na własnej skórze przekonałeś się, że jednak istnieje. Ktoś kiedyś wspominał, że ponoć można tutaj nawet dostać darmowy obiad. Warto to sprawdzić…
Zadanie
Przeczytaj czym są Runy i Talizmany dla finansowego poszukiwacza przygód.
Na dole artykułu znajdziesz trzy podpunkty do zrealizowania. Po wykonaniu zadań odbierz nagrodę.
Runiczne Słowa
W swojej finansowej wędrówce dotarłeś do ciekawego miejsca. Zazwyczaj piszę o wyzwaniach, zagadnieniach do przemyślenia lub jakiś pułapkach czekających na Twojej drodze. Tym razem jest inaczej, gdyż poruszymy temat jednoznacznie pozytywny dla każdego finansowego łowcy przygód.
Runy, czy też Runiczne Słowa użyte w odpowiedni sposób lub w odpowiednim momencie mają chronić Twoje zdolności magiczne przed zepsuciem. Mówiąc inaczej, Runy mają chronić Twoje aktywa finansowe przed podatkiem od zysków kapitałowych. Takie słowa mocy w każdym kraju nazywają się inaczej, jednak dla poszukiwacza przygód wyruszającego z Polski istnieją cztery Słowa Runiczne: PPK, PPE, IKE i IKZE. Dwa ostatnie są najbardziej elastyczne, więc warto wiedzieć jak działają, kiedy korzystać z ich osłony oraz co faktycznie dają. Uważam, że przed wyruszeniem w dalszą podróż należy zabezpieczyć się choć w jeden Run Ochronny – IKE.
Wszystkie cztery programy/konta łączą dwa główne elementy. Po pierwsze, są to programy emerytalne, czyli formy oszczędzania na jesień naszego życia. Niektóre z nich aktywują się po ukończeniu 60. roku życia, więc dzięki nim możemy np. rozpocząć emeryturę wcześniej niż wynikałby to z ustawowego wieku emerytalnego. Równie ważny jest fakt, że dzięki tego typu dodatkowym środkom stajemy się bardziej niezależni od systemu ZUS-owskiego, a tym samym polityków i sytuacji demograficznej w kraju. Po trzecie, wszystkie Słowa Runiczne oferują możliwość uniknięcia podatku od zysków kapitałowych, czyli w Polsce 19%, co przy kumulowaniu środków przez kilkanaście lub kilkadziesiąt lat może być oszczędnością tysięcy złotych, których nie musimy oddawać urzędowi skarbowemu.
Możliwość zwolnienia z podatku obarczona jest pewnymi warunkami (dla każdego programu innymi, ale głównie chodzi o wiek), których założenia mają motywować do skorzystania z programów dopiero w okolicach wieku emerytalnego (60+). Jest też jeszcze jeden wspólny element tych programów: środki zgromadzone na nich są dziedziczone. Jeśli zatem przegramy zakład z losem i będziemy musieli zejść ze sceny przed ostatnim aktem, to nasze oszczędności trafią do naszych najbliższych.
Tabela porównująca Runy
W poniższej tabeli zawarłem streszczenie wszystkich niezbędnych informacji odnośnie Słów Runicznych. W zwięzłej formie chciałem, abyś mógł poznać ogólne informacje na temat wszystkich opcji i ewentualnie zapoznał się szczegółowo z tymi, które najbardziej Cię interesują.
Zwróć też uwagę, że ilekroć mówię o wypłacie, mam na myśli wypłatę wszystkich środków z konta/programu po spełnieniu warunków do uniknięcia podatku. Natomiast jeśli chcemy odzyskać tylko część środków, wtedy mówimy o zwrocie.
Tabela zawiera kilka subiektywnych komentarzy na temat każdej z opcji.
Dla wnikliwych badaczy przygotowałem misje dodatkowe pozwalające dużo lepiej poznać konta IKE i IKZE. Jeśli zainteresowały Cię Słowa Runiczne i jesteś wnikliwym poszukiwaczem, to zachęcam do zapoznania się z poniższymi zadaniami.
Magiczna moc IKE
Szczególną uwagę zwróciłbym na IKE. Konto to daje osłonę przed podatkiem od zysków kapitałowych (tzw. podatkiem Belki), ale jednocześnie w przypadku niespełnienia warunków emerytalnych, inwestor nie ponosi praktycznie żadnych konsekwencji (poza koniecznością zapłacenia ww. podatku). Mamy tutaj potencjalną korzyść bez ryzyka, co moim zdaniem jest bardzo kuszące.
IKE może przybrać wiele różnych form m.in. możemy gromadzić środki na koncie oszczędnościowym, na rachunku rejestrowym funduszy inwestycyjnych lub na rachunku brokerskim. Niezależnie od naszego poziomu wtajemniczenia w arkana magii powinniśmy znaleźć tutaj coś dla siebie, a zawsze możemy z czasem zmienić zarówno formę IKE jak i instytucję ją prowadzącą.
Bardzo zachęcam, żeby w tym miejscu każdy finansowy poszukiwacz przygód zaopatrzył się w Runę IKE. Jest to bardzo dobra i niezwykle elastyczna osłona, którą po prostu trzeba wykorzystać.
Jeśli jesteś już trochę bardziej zaawansowany, przeczytałeś tekst o IKE i wiesz w jakiej formie chcesz je założyć, to super. Natomiast jeśli nie masz pomysłu jakie IKE otworzyć i jesteś początkujący, to moim zdaniem w tym momencie masz dwie opcje, przy kilku założeniach. Założenie pierwsze to takie, że nieistotna jest dla Ciebie stopa zwrotu, liczy się przede wszystkim fakt odkładania pieniędzy i wykorzystywanie limitów IKE. Po drugie, masz niską skłonność do podejmowania ryzyka i Twój kapitał ma być w 100% zabezpieczony.
W takiej sytuacji można wybrać jedną z dwóch ścieżek.
IKE Obligacje
Zakładasz konto, przez które będziesz nabywał indywidualne polskie obligacje skarbowe. Konto IKE Obligacje otworzysz w banku PKO BP (jedyny bank z taką możliwością). Konto otwieramy w fizycznym oddziale banku (poniżej link do strony o obligacjach skarbowych wraz z listą placówek)
Na poniższej stronie znajdziesz wszelkie informacje o tym produkcie. (Z czasem pojawi się artykuł o tym, co myślę na temat obligacji skarbowych i prowadzeniu IKE w takiej formie.)
https://www.obligacjeskarbowe.pl/ike/
IKE w ramach rachunku oszczędnościowego
Opcja druga, która spełnia nasze założenia, to konto oszczędnościowe w ramach IKE. Kilka banków i banków spółdzielczych oferuje taką opcję. O ile oprocentowanie na tych kontach jest niewielkie, to jednak ryzyko kapitału jest praktycznie żadne, więc na start posłuży jako świetne miejsce do odkładania środków i wykorzystanie rocznych limitów.
https://www.mbank.pl/indywidualny/inwestycje/emerytura/ike-ro/
Pamiętaj, że nie żenisz się z IKE raz na zawsze. Po roku możesz przenieść IKE do innej instytucji lub zmienić jego formę np. z konta oszczędnościowego na rachunek maklerski (lub odwrotnie) nie ponosząc dodatkowych kosztów. Wcześniej jest to też możliwe, ale zazwyczaj wiąże się z dodatkowymi opłatami.
Na ten moment powinieneś mieć świadomość, że taka forma prawna w ogóle istnieje i rozpocząć wykorzystywanie rocznych limitów wpłat. Wraz z rozwojem swojej wiedzy i poznania swoich oczekiwań, będziesz w stanie podjąć bardziej optymalną dla siebie decyzję odnośnie lokowania środków na tym koncie.
Dodam, że wiele osób świadomie decyduje się na założenie własnego konta IKE Obligacje i gromadzenie tam środków na emeryturę. Produkt ogólnie nie jest zły i może trafić w gusta wielu osób, więc może się okazać, że po pewnym czasie i tak będziesz chciał z nim zostać Jednak na ten moment raczej trudno Ci podjąć taką decyzję w pełni świadomie, co dla mnie jest zrozumiałe. W razie wątpliwości przeszukaj internet w poszukiwaniu dodatkowych opinii i nie sugeruj się tylko tym co przeczytasz tutaj.
Wprowadzenie do Talizmanów
Na obeliskach znalazłeś runy, ale nie było to jedyne odkrycie tego dnia. Niektóre z głazów posiadały też różne dziwne akcesoria przypominające wisiorki – są to Talizmany, czyli ubezpieczenia.
Idea Talizmanów (ubezpieczeń) jest bardzo prosta. Mają chronić Cię na wypadek zaistnienia jakiegoś negatywnego wydarzenia w Twoim życiu. Za stosunkowo niewielką opłatą możemy zminimalizować negatywne skutki wielu różnych zdarzeń. Nie sprawi to, że będziemy mogli im zapobiec, ale gdy już się ziszczą, ich skutki będą mniej dotkliwe za sprawą posiadanej ochrony.
Choć ubezpieczenia funkcjonują w naszej świadomości, często nie zdajemy sobie sprawy z tego, jakie opcje mamy do wyboru oraz jak dokładnie działają. Zasługują one na bardziej obszerny artykuł, jednak teraz tylko przybliżę dwa najbardziej podstawowe rodzaje ubezpieczeń.
Ubezpieczenie komunikacyjne OC samochodu
Jeśli posiadasz samochód, na pewno słyszałeś o tym ubezpieczeniu, gdyż jest ono obowiązkowe. Ubezpieczenie wykupywane jest na dany samochód, a nie dla konkretnego kierowcy, co może wydawać się trochę dziwne. Jednak to kierowca, a nie właściciel odpowiada za ewentualne szkody wyrządzone tym pojazdem. Ubezpieczenie to chroni kierowcę przed wszelkiego rodzaju roszczeniami wynikającymi z wypadków i uszkodzeń spowodowanymi z jego winy np. uszkodzeniami innych pojazdów, uszkodzeniami elementów drogowych, potrąceniami, czy nawet wypadkami śmiertelnymi. Dlatego też właśnie osoba kierująca w danej chwili samochodem ma obowiązek sprawdzić, czy posiada on ubezpieczenie OC. Bez niego odpowiadałby pełnym majątkiem, za wszystkie wyrządzone straty i krzywdy.
Ubezpieczenie mieszkania/domu
Jak łatwo się domyślić ubezpieczenie to chroni Twój dom przed zniszczeniem w wyniku różnych zdarzeń losowych np. zalania lub pożaru. Takie ubezpieczenie często może zawierać dodatkową ochronę elementów ruchomych mieszkania (np. sprzęt AGD) przed tymi samymi zdarzeniami losowymi. Do takiej polisy można też dołączyć element ubezpieczenia OC (odpowiedzialności cywilnej), na wypadek gdybyśmy to my np. zalali sąsiada.
Ubezpieczenie mieszkania może tyczyć się wartości odtworzeniowej lub rzeczywistej. Wartość odtworzeniowa to kwota, którą zadeklarowaliśmy w ubezpieczeniu i pozwoli nam ona zakupić podobne mieszkanie na obecnych warunkach rynkowych. Natomiast wartość rzeczywista uwzględnia stopień zużycia (amortyzacji) mieszkania (jak i jego sprzętów). Zatem kwota otrzymana w wartości rzeczywistej będzie mniejsza od wartości odtworzeniowej, co w konsekwencji może spowodować, że po stracie mieszkania i jego zawartości, nie będziemy w stanie zakupić nowej nieruchomości ze sprzętem, który posiadaliśmy. Ubezpieczenie mieszkania wydaje się kluczowe, gdyż zapewnia nam jedną z podstawowych potrzeb życiowych. Przy większości kredytów hipotecznych takie ubezpieczenie jest obowiązkowe, co uważam za w pełni zasadne. Podobnie jak bank chce się zabezpieczyć na różne zdarzenia losowe, Ty także powinieneś posiadać tak ubezpieczenie. Relatywnie niewielkim kosztem możesz zabezpieczyć się na wydarzenia, które mogę zrujnować Twoje finanse.
Jeszcze jeden dziwny skrót – EKUZ
Istnieje też jeden w pełny darmowy Talizman, o którym powinieneś wiedzieć. Wyjeżdżając do krajów Unii Europejskiej lub Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA), niezależnie czy w podróż służbową, na wakacje, lub wymianę studencką, koniecznie zabierz ze sobą Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ). Potwierdza ona Twoje prawo do bezpłatnego leczenia w tych krajach, w przypadku nagłego zachorowania lub zaostrzenia choroby przewlekłej. Leczenie odbywa się na takich samych zasadach, jak dla obywateli kraju, w którym akurat przebywasz.
Warto pamiętać, że dotyczy to tylko państwowej służby zdrowia oraz, że każdy kraj ma własne zasady odnośnie tego, które świadczenia zdrowotne są rzeczywiście darmowe. Jeśli w danym państwie obywatel ponosi część kosztów pobytu w szpitalu, Ty także będziesz musiał zapłacić. Niemniej jednak, zawsze lepiej ponieść tylko część kosztów niż całą kwotę, a doba pobytu w szpitalu jest o wiele droższa od doby w 4-gwiazdkowym hotelu, nie mówiąc już o kosztach leczenia i opieki. Wyrobienie karty EKUZ jest bardzo proste i całkowicie darmowe. Wystarczy zgłosić się do najbliższej placówki NFZ z dowodem osobistym, wypełnić wniosek, a kartę dostaniemy “od ręki”. Alternatywnie można wypełnić wniosek na Internetowym Koncie Pacjenta lub na ePUAP i oczekiwać przesłania karty pocztą. Okres ważności karty zależy od Twojej sytuacji życiowej, dla osób zatrudnionych lub prowadzących działalność gospodarczą wynosi on 3 lata.
Szczegóły na stronie NFZ: https://www.nfz.gov.pl/dla-pacjenta/nasze-zdrowie-w-ue/leczenie-w-krajach-unii-europejskiej-i-efta/jak-wyrobic-karte-ekuz/
Poznałeś podstawowe typy ubezpieczeń. Temat jest zdecydowanie bardziej rozbudowany. Kwestią indywidualną jest kiedy i jakie ubezpieczenie wybrać. Rozwinę go bardziej w dalszej części finansowej przygody.
Zadanie na dziś
Spełnij 3 poniższe podpunkty, aby wykonać to zadanie (zrealizowane muszą być wszystkie punkty, aby odebrać nagrodę):
- Jeśli pracujesz na etacie i Twój pracodawca oferuje PPE, a jeszcze do niego nie przystąpiłeś, to jest to najwyższe czas. Złóż do swoich kadr deklarację przystąpienia do programu. Punkt ten jest zaliczony, jeśli jesteś w PPE lub ze względu na zatrudnienie nie masz takiej opcji.
- (Zakładam, że posiadasz już tarczę i zbroję) Zakładasz konto IKE i deklarujesz kwotę miesięczną, którą będziesz na nie wpłacał, minimum 100 zł. Jeśli teraz nie wiesz jeszcze w jakiej formie chcesz odkładać na IKE, to nie problem, za rok będziesz mógł przenieść środki do dowolnego innego IKE. Najważniejsze to założyć konto i zacząć odkładać w nim środki, a przy tym korzystać z rocznych limitów. Punkt ten jest zaliczony, jeśli posiadasz konto IKE i zostało ono chociaż raz zasilone.
- Ubezpiecz nieruchomość, w której mieszkasz. Ubezpieczenie powinno zapewnić Ci możliwość odtworzenia podobnej nieruchomości wraz z posiadanymi w nim sprzętami. Jeśli posiadasz mieszkanie lub dom, które jest już ubezpieczone lub nie masz takich składników majątku, to automatycznie zaliczasz ten punkt.
Nagroda za zadanie
Skoro poznałeś już czym jest IKE oraz Twoje mieszkanie jest zabezpieczone na wypadek sytuacji katastroficznych, to świetnie się spisałeś i zasłużyłeś na nagrodę. Wylosuj z puli nagród jedną małą nagrodę i skorzystaj z niej.
Wykonując te zadania stałeś się właśnie ponadprzeciętnym polakiem. Może nie zdawałeś sobie z tego sprawy, ale tylko około 3% pracujący polaków oszczędza w IKE1 (według stanu na koniec czerwca 2020 roku). Posiadając konto IKE i wpłacając na nie środki, zdecydowanie wybijasz się na tle finansowej wiedzy w Polsce.
Do zobaczenia na szlaku. Jeśli jesteś gotowy, udaj się do misji piątej.
Przypisy
- Według KNF na koniec czerwca 2020 roku było otwartych 861,565 kont IKE, co przy około 25 milionach polaków w wieku produkcyjnym daje około 3%. Źródło: https://www.knf.gov.pl/?articleId=70561&p_id=18 (data dostępu 14.09.2021)
